Soba Zehirlenmelerine Dikkat! 33

21.02.2018, Salı

font-weight: normal">SOBA ZEHİRLENMELERİNE DİKKAT!

 

                 İçinde bulunduğumuz kış mevsimi itibariyle,ulusal ve yerel medyadan yazılı ve görsel olarak lodostan kaynaklanan soba zehirlenmeleri yoluyla, bazen ailece olmak üzere onlarca kişinin değişik şehirlerimizde sobadan sızan gaz zehirlenmelerine bağlı olarak, hayatını kaybettikleri haberlerine şu aralar çok sık rastlamaktayız. Belediye Çevre Koruma Müdürlüğü olarak, halkımızın bu hayati önem arz eden konu hakkında bilinçlenmesini sağlamak amacıyla açıklanan hususlara gerekli özenin göstermesi gerekmektedir.

               Uzmanlar, Karbon monoksit zehirlenmelerinin genellikle soba kullanılan evlerde, lodos ya da kıble yönünden esen rüzgârların şiddetli olduğu zaman ortaya çıkmakta olduğunu belirtmektedir. "Havadan daha ağır olan bu gaz, aşağı çöktüğü için özellikle yer yatağında yatan insanları daha çabuk zehirlemektedir."   

                Kömürün, tamamen yanmamasına bağlı olarak oluşan karbon monoksit gazının ev içine yayılmasıyla zehirlenmelerin meydana geldiğini ifade eden uzmanlar, renksiz ve kokusuz olan bu gazın zehirlenme başlangıcında hiçbir belirti vermediği için insanları farkına varmadan "sinsi bir katil" gibi zehirlediğini söylemektedirler.

                 Karbon monoksit zehirlenmesi olan kişide yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, göğüs ağrısı, uyku hali, bulantı, kusma, çarpıntı, görme bulanıklığı, huzursuzluk şeklinde ortaya çıkmaktadır."Havadan daha ağır olan bu gaz, aşağı çöktüğü için özellikle yer yatağında yatan insanları daha çabuk zehirlemekte. Sızdırmazlık özellikleriyle evlerimizde kullanılan ve enerji tasarrufu sağladığı için tercih edilen PVC pencere ve kapılar zehirlenmeyi kolaylaştırmaktadır. Karbon monoksit gazına bağlı zehirlenme, yaşlılarda ve çocuklarda daha öldürücüdür. Zehirlenen kişiler derhal açık ve temiz havaya çıkarılmalı, sıkı elbise, kemer ve iç giysileri gevşetilmeli, mümkün olan en kısa sürede hastaneye ulaştırılmalı. Karbon monoksit zehirlenmesi, ancak hastanede tedavi edilir. Ambulans gelene kadar solunumu engelleyebilecek ağız ve burundaki kusmuk, balgam gibi maddeler temizlenmeli, hasta battaniye ile sarılarak vücut ısısı korunmalıdır."

                  Mevsimsel meteorolojik şartların değişimine bağlı, güneyden esen Lodos ve kıble rüzgarları tehlikeli biçimde estiğinde mümkün olduğunca sobanın kısa süreli yakılması, evin sık sık havalandırılması ve gece daha erken bir saatte sobanın söndürülmesiyle karbon monoksit gazından zehirlenmenin önlenebilmesi için alınması gereken tedbirlerdir.

Türkiye’de her yıl bina yangınlarının %20’i temizlenmeyen bacalardan ileri gelmektedir. Oysa her yıl kış mevsimine girilmeden düzenli olarak yapılacak baca temizliği, bu tür kazalarda can kaybını önleyeceği gibi, milyarlarca liralık zarar oluşmasını da engelleyecektir. Temizlenmemiş ve doğru kurulmamış sobalardan dolayı özellikle rüzgârlı havalarda evlerde “baca tepmesi” dediğimiz olaylar sık aralıklarla meydana gelmektedir. Lodoslu kış aylarında sıcaklığın artması ile hava sıcaklığı baca gazı sıcaklığına yaklaşır. Bunun sonucu bacanın çekim gücü düşer. Baca gazı, soba ve boruların üzerindeki boşluklardan ve çatlaklardan sızmaya çalışır. Bu da oda içinde duman oluşturur. Baca gazının tepmesi sonucu içinde bulunan çok zehirli karbon monoksit gazı zehirlenmelere neden olmaktadır. Bacanın çekmemesi ya da rüzgarın oluşturduğu basınç nedeniyle borudaki karbon monoksit gazı odaya yayılır. Karbon monoksit renksiz ve kokusuz bir gaz olduğu için kolay kolay fark edilemez. Nefes yoluyla derhal kana karışarak kalp ve beyne oksijen ulaşmasını engeller. Bu tür zehirlenmeler sıklıkla ölümle sonuçlanır. Sobadan çıkan yangın ve karbon monoksit zehirlenmelerine karşı en etkili önlem bacaların yılda bir kez temizlenmesidir.

 

Bacalar temizlenmediği ve soba, şofben, kombi gibi yakıcılar doğru şekilde kurulmadığı takdirde yakıt türü ne olursa olsun (kömür, odun, doğal gaz, LPG, karosen, gaz yağı) yetersiz yanma gerçekleşir. Yetersiz yanmada duman fazla, alev azdır. Bu nedenle hem ısıtmaz, hem zehirli gazlarla (karbon monoksit) partikül oluşmasına neden olur. Partiküllerin bacayı tıkaması yangına ve içerde hapis kalan gazlar da evde bulunan kişilerin zehirlenmesine yol açar. Rüzgârlı havalarda dumanın geri dönmesini engellemek için mutlaka“baca başlığı” kullanılmalıdır. Bacalar yeterli yalıtıma sahip olmalıdır. Yalıtılmamış bacalar hızlı şekilde soğur. Soğuyan bacalarda sıcak gazın içindeki nem yoğunlaşarak hızlı tıkanmaya yol açar. Duvarlardaki is lekeleri baca tıkanmasının habercisidir. Baca yüksekliğinin yeterli olması, baca çekişini iyileştireceğinden etkili baca yüksekliği tek katlı binalarda ve çok katlı binaların en üst katında en az 3.5,en fazla 5 metre olmalıdır. Bacanın çatıdan itibaren yüksekliği en az 1 metre olmalıdır. Çevresindeki engellerden etkilenmemesi için bacaların çatının en tepe noktasından itibaren yüksekliği en az 50 - 80 cm. olmalıdır.

            Sobada lastik, plastik, boya, petro kok, araba lastiği, asfalt ve tıbbi atık gibi çöpler yakılmamalı ve yanmakta olan sobaya kesinlikle çöp atılmamalıdır. Bu tür atıklar sobada yakıldığı zaman çok zararlı ve zehirli kirletici gazlar oluşur.

SOBA NASIL YAKILIR?

1. Sobanızı önerildiği şekilde uygun yere kurunuz.

2. Mutlaka üstten tutuşturunuz.

3. Asla yanmakta olan kömürün üzerine ilave kömür dökmeyiniz.

4. Üst bölümde tam yanma gerçekleşip kömür kor haline gelmeden alt ve üst hava alma kapaklarını kapatmayınız.

Çünkü...

* İdeal yanma sağlamak ve bacanın kurum tutmasını önlemek için sobayı, baca deliğine en yakın yere en az boru ve dirsek kullanarak kurunuz.

* Isıdan daha iyi yararlanmak için, duvar ile soba arasında yaklaşık 50cm mesafe bulunmalıdır.

* Sobanın arkasına koyacağınız, parlak ve ısıya dayanıklı yansıtıcı bir levha odanızın daha iyi ısınmasını sağlar.

* Linyit kömürü kolay tutuşur. Birkaç tahta parçası ve çıra ile tutuşturulabilir. Soma linyit kömürünün içinde %30-35 oranında uçucu madde bulunmaktadır. Üstten yakma ile yanabilir özellikteki bu gazların alev içinden geçerken yakılması ve hava ile çevreye atılan zararlı gazların en aza indirilmesi sağlanmış olacaktır.

* Yanan sobaya üstten kömür ilave edilirse; alttaki ateşin etkisi ile ilave edilen kömür bünyesindeki yanabilir gazlar yanmadan baca ile çevreye verilir.

* Üst bölümde tam yanma gerçekleşmeden alt ve üst hava alma kapakları kapatılırsa, kömürün tutuşma süresi uzayacağından, yanmadan çıkan gaz miktarı artacaktır.

Sonuç olarak, unutmayalım ki…

Önerilere uyulmadığı takdirde; hava kirliliği hepimizi rahatsız edeceği ve karbon monoksit zehirlenmesi gibi çok daha üzücü olaylarla sebebiyet verilebileceği unutulmamalıdır. Uygunsuz bir yakma sizi daha az ısıtıp, daha çok ısınma masrafı yapmak zorunda bırakacaktır.

Daha sağlıklı ve temiz havada daha uzun yıllar yaşamanız dileklerimizle.